Model Araba Kumanda Ayarları

Model arabalarda kullanılan en önemli elektronik cihazlardan biri kumandalardır. Bu hobiye ilk defa adım atan kişiler genellikle az fonksiyon sunan, veri gönderimi yavaş olan kumandalar ile bu işe başlamaktadırlar. Bunun en önemli sebebi uygun fiyatı ve kumandaların özelliklerini bilmemektir. İlk başlarda yeterli gelen bu basit kumandalar, zamanla kullanıcıya yetmemeye başlar ve daha üst modele geçer. Bu sefer de karmaşık ayarlar içerisinde kaybolma evresi başlar. Bu kumanda ayarlarının kimi kullanıcıya yardımcı olmak, kimi de arabaya ince ayarlar yapabilmek için geliştirilmiştir.

Not: Bazı ayarlar, kumanda dan kumandaya göre ismen farklılık gösterebilmektedir.

Ayarları uygulamadan önce kumandanızın bind ve kalibrasyon işlemlerini yaptığınızdan emin olmanız gerekmektedir. Bu işlemleri tekrar yapmak için; “Kumanda Bind ve ESC Kalibrasyon İşlemi” yazımızı okuyabilirsiniz.

Model Araba Kumanda  Ayarları ve Açıklamaları

Model araba kumandalarında çoğunlukla yer alan ayarları ve nasıl kullanıldıklarını sizler için derledik.

Yazımızda yer alan kumanda ayarları;

• Dual Rate (D/R)
• Curve
• Fail Safe
• REV – REVERSE
• Sub Trim
• Trim
• EPA
• TH TYPE
• Steering Speed
• Throttle Speed
• Start Function (Başlangıç Fonksiyonu)
• A.B.S.

Yukarıdaki listeden herhangi birine tıkladığınız zaman direkt model araba kumanda ayarlama konusu içerisindeki o ayarın başlığına gidebilirsiniz.

Dual Rate (D/R)

Bu ayarla servonun sağ ve sola dönebileceği dönüş açısını kısıtlayabilirsiniz. Dual rate, iki tarafa da aynı anda müdahale ederek aynı değerler içerisinde kalmasını sağlar. Böylece direksiyon ya da gaz kelebeği hareket alanıeşit miktarda ayarlanır. Yani Dual Rate ayarı 100’den 90’a alındığında , bundan böyle sağ ve sol 10 birim az dönecektir.

Dual Rate ayarı EPA (End Point – Bitiş Noktası) ayarları ile eş zamanlı olarak çalışır. Örneğin D/R değeri %100 olursa EPA’da ilk olarak kendini %100 olarak ayarlar.

Curve – EXP (Oran Ayarı)

Curve, kumandaya verdiğiniz komutun ESC ya da servolara nasıl bir doğruda aktıralacağını belirler. Genellikle çoğu kumandada doğrusal bir oran vardır. Bu fonksiyonda değişiklik yaparak, hareketlerin normale oranla daha yumuşak ya da daha sert olmasını sağlayabilirsiniz. Curve, model araba kumanda ayarları arasında çoğu kullanıcının es geçtiği bir özelliktir.

Grafikte görüldüğü üzere sol tarafta standart Curve değeri temsil edilmiştir, birim zamanda uygulanan işlem ile güce düz bir doğru ile ulaşılır. Fakat, curve değeri verildikçe (sağdaki grafikte) oranlı yani yumuşak bir geçiş elde edilir.

Curve fonksiyonunu, negatif değerlerde tutmak ilk tepkileri sağırlaştıracaktır. Yani negatif olarak kullanılan curve , kullanıcıya ilk tepkilerde daha yumuşak bir kontrol sağlarken , daha yüksek değerlerde agresif tepkiler sunar. Yüksek yani pozitif curve değeriyse ilk tepkilerde çok daha hassas bir kontrol sağlayıp, direksiyona titreklik hissiyatı verebilmektedir. Curve ayarı direksiyon ve gazda kullanılabilir.

Fail Safe (Kumanda Çekmemesine Karşı Koruma)

Fail safe, güvenlik açısından oldukça önemlidir. Özellikle yakıtlı model arabalarda yüksek önceliğe sahiptir. Yakıtlı model arabaların hepsi ,kumanda ile olan iletişimleri koptuğu anda tam gaz yollarına devam etmektedir. Bunu engellemek için araca ya da kumandalara fail safe özelliği eklenir. Eskiden fail safe isminde bir modül satılırken, günümüzde bu özellik kumandalara dahil edilmiştir. Bu sayede kumanda , alıcıdan çıkarsa ya da kumandanın pili biterse otomatik olarak frene basar.

Bu ayar sayesinde yukarıdaki fotoğraftaki gibi kazaların önüne geçmek mümkündür.

REV – REVERSING – REVERSE (Terse Çevirme)

Her kumandada yer alan ayarlardan biri de “Reverse” yani ters – düz ayarıdır. Bu ayarla kumandada verilen komutun ters etki etmesi sağlanır. Sola çevirdiğinizde sağa , sağa çevirdiğinizde sola ya da gaza bastığınızda geri gidiyorsanız reverse ayarınız yanlış demektir.

Peki bu ayar neden lazım ? dediğinizi duyar gibiyim. Bazı arabalarda servo yuvaları aracın bütünlüğüne uyması için ters tasarlanmış olabilir. Bu tür durumlarda servoyu ters takıp , reverse ayarını da terse çevirmek gereklidir.

Sub  Trim

Bu ayar çoğunlukla normal trim ayarı ile karıştırılmaktadır. Sub trim ya da trim ayarı öncesinde servo kolu mümkün olduğunca ortalanır ve sabitlenir. Servo kolunu takarken, kol ve servo üzerindeki dişler sebebiyle tam ortalama işlemini yapamadığınız durumlar meydana gelmektedir. Bu tür durumlarda trim ya da subtrim kullanarak merkezlemeyi yapmak gerekir. Fakat trim ayarı servonun dönüş açısı azalırken sub-trim dönüş açılarını azalmaz. Yani merkez noktasını kaydırırken bitiş noktalarını da kaydırır. Bu nedenle arabamız sağa ya da sola çekiyorsa ve bunu düzeltmek istiyorsak sub-trim kullanılmalıdır.

Trim

Model arabalarda , Trim, servonun bir yönüne özel olarak yapılan işlemdir. Servonun başlangıcının sola ya da sağ tarafa doğru istenilen oranda kaydırılmasıdır. Trim işleminin sub trimden farkı ise, kullanıldığı tarafı iyileştirirken diğer tarafın hakkı olan kısımdan yemektir. Model arabanız düzlükte sola veya sağa doğru çekiyorsa ve bunu hemen o anda düzeltmek gerekiyorsa, o zaman trim ile hemen düzeltebilirsiniz. Fakat servonun bir yönündeki dönüş açısının çok az da olsa azaldığını unutmamalıyız. Bu değer genellikle “0-100” aralığında girilebilmektedir, standart hali ise sıfırdır.

EPA – Bitiş Noktası Ayarı

EPA yani bitiş noktası ayarı, servonun sağ veya sol tarafa doğru olacak hareketinin hangi noktaya kadar olacağını belirlemeye yarar. Standart şartlar altında EPA değeri 100 dür, sağ ve sol tarafın EPA’ları bağımsızdır. Bu nedenle hangi kısmın ayarını değiştirdiğinizden emin olunuz. Sağ / Sol için EPA-R / EPA-L , Gaz / Fren için EPA-H / EPA-B ibarelerini görebilirsiniz.  Bitiş noktası ayarlarken dikkat edilmesi gereken konu, son noktada servoyu ya da aracı zorlayacak kadar açılmamasıdır. Aksi halde yön sistemine zarar verebilir. EPA ,hem yön hem gaz için kullanılabilmektedir.

Resimde kırmızı daire içerisine alınmış alan EPA’nın müdahale edeceği alandır. Bu alanda önemli olan C-HUB ile STEERING BLOCK parçalarının çarpışmadan en verimli şekilde çalışmalarını sağlayabilmektir. EPA değerinde yükseltme yapmak aracın dönüş açısını arttıracaktır. Fakat şasinin yapabileceğinden fazla arttırmak kırımlara neden olabilir. Bu durum kumandanın gaz ayarı içinde aynı mantıktadır .

Yukarıdaki resimde görüldüğü üzere, sol taraf standart şekilde bırakılmış fakat sağ taraf yaklaşık %60-70 aralığında bir EPA tanımlaması yapılmış. Bu noktada servo, sağ tarafa ancak tanımlanan yer kadar dönüş yapacaktır.

TH TYPE (Gaz Tipi)

Bu ayar, kumandanın gaz tetiğinin oranını belirler. Gaz tetiğini 100 birimlik bir kol olarak düşünürsek. Bu ayar sayesinde %50 gaz %50 fren mi yoksa %70 gaz %30 fren şeklinde mi çalışacağını ayarlamak mümkündür. Böylelikle frenlemeyi daha küçük bir alana yayarak, daha geniş bir gaz aralığına sahip olunabilir. Genellikle %70 gaz %30 fren şeklinde kullanılmaktadır. Peki bu iki seçenek bize neler sunabilir;

%70 GAZ %30 FREN: Bu seçenekte fren hareketi çok kısa bir alanda gerçekleşerek, gaz hareketine daha büyük bir alan bırakılır. Genel olarak bu ayar tercih edilmektedir.

%50 GAZ %50 FREN: Bu seçenek ise eşit miktarda hareket alanı sağlar. Daha çok Rock Crawler tarzı model araba kullanıcıları tercih etmektedir.

Steering Speed

Hızlı direksiyon sistemi bazen oversteer, spin atma ve hız kaybetme gibi durumlara sebebiyet verebilmektedir. Model araba kumanda ayarlarında yer alan Steering Speed fonksiyonu ise bu durumu engellemek ve kendinize göre optimize etmek amaçlı kullanılmaktadır.

Bu fonksiyonun limitleri, kullanılan servo ile alakalıdır. Limitleri kullandığınız servo belirler.

Throttle Speed (Gaz Hızı)

Gaz tepkisinin hızını ayarlamak amacıyla var olan bir ayardır. Bu ayar pistin tutuşuna göre yapılmalıdır, ayar da duruma göre yumuşatma ya da sertleştirme gerçekleştirilmelidir. Kaygan bir pistte giderken model arabaya ani gaz verilir ise model araba lastiklere gelen gücü yola aktaramaz ve tutuşu tamamen kaybedebilir. Bu gibi durumları telafi etmek amacı ile kullanılmaktadır.

Kumanda üzerinde ki etkisi;

Start Function (Başlangıç Fonksiyonu)

Bu fonksiyon, pistin kaygan olduğu yani tutuşun olmadığı durumlarda tam gaz yaptığınız da aracın arkasının kayması ya da spin gibi durumları meydana getirdiğin de kullanılmaktadır. Bu ayarı aktif ettiğiniz zaman model araba gaz servosu kendini buna (daha önceden tanımlanmış bir ayar atamasına) göre ayarlayarak patinaj ve çekiş kaybı gibi durumların oluşmasının önüne geçecektir.

A.B.S. Fonksiyonu

A.B.S. günümüz şartlarında 1:1 ölçek arabaların olmaz ise olmazı haline gelmiştir, günümüz model araba kumanda üreticileri de bu teknolojiden etkilenip kumandalarına bu özelliği kazandırmışlardır. A.B.S. özelliği özellik 4WD model arabalarda, ani fren durumlarında oluşabilecek olan kitlenip kayma gibi durumların önüne geçebilmektedir.

A.B.S. özelliğinin temel mantığı insan elinin yetişemeyeceği hız da fren yap bırak işlemini tekrarlamaktır. Model araba kumandası üzerinden bunun zamanlaması (Delay), kuvveti gibi tüm özelliklerini kendi sürüş stilinize göre konfigüre edebilirsiniz.