Önceki yazı: RC Drift Dersleri #1 : Başlangıç ve Şasi Seçimi
Bir önceki yazımda RC drift ve şasiler hakkında biraz bilgi vermiştim. Araç seçiminde etkili olan ve dikkat edilmesi gereken bazı konulardan bahsettikten sonra şimdiki konumuz aracımızı ayarlamak. Bu ayarların araçtan araca ve kişiden kişiye değişebileceğini belirtmem gerekiyor. Bu nedenle bu ayarların şasi üzerindeki etkisinden bahsetmeyi daha doğru buluyorum. Arabanızı ilk olarak standart ayarlarına getirip sürüş hissine göre birazdan bahsedeceğim ayarlamaları yapmanız daha doğru ve sağlıklı olacaktır.
Bu ayarlamaları yapabilmek için gerekli olan ayar ekipmanları:
- Ayar İstasyonu (Setup System)
- Sürüş yüksekliği ve droop ölçer ( Ride Height & Droop Gauges)
- Kumpas
Şasi Geometrisi
Ön Geometri
Bu başlık şasinin ön bölümündeki ayarlar içindir. Arka için aynı ayarlar kullanılmamalıdır.
Toe
0 ile 5 derece arası Toe-Out olarak ayarlanmalıdır (lastikler dışarı doğru bakmalı). Steering sisteminde herhangi bir boşluk , gecikme ve aşırı sürtünme olmamalıdır. Not: Ackerman ayarı ile bağlantılıdır. Toe-Out ayarı steering kollarının kısaltılması ile yapılır.
Toe-Out, aracın viraja girerken nasıl bir tepki vereceğini belirler. Toe açısının az olması (örn: 0 – 1 derece) arabanın dönüşlerde daha çabuk tepki vermesini sağlar fakat akıcı ve yumuşak bir şekilde drift yapmayı zorlaştırır. Toe açısının fazla olması (örn: 2 – 4 derece) virajlarda arabanın yavaşlamasına neden olur fakat arabayı çizgide tutmak kolaylaşır ve daha yumuşak drift yapmasına yardımcı olur. Çok fazla toe-out verilmesi bazen aracın kontrolsüz bir şekilde spin atmasına sebep olabilir. Toe ayarı değiştirildikten sonra mutlaka kamber dereceleri kontrol edilmelidir.
Camber
Kamber ile lastiklerin zemine değen yüzey alanı ayarlanır. Kamber ayarı için tam olarak doğru diyebileceğimiz bir derece yoktur. 0 ile 15 derece arasında ayarlanabilir. Doğru ayar, tamamen zemin, yol tutuşu , ağırlık dengesi ,sürüş tarzı gibi etmenlere bağlıdır. Fakat özellikle kaster derecesine göre orantılı bir şekilde ayarlanmalıdır. Ön lastik 45 derecelik dönüş açısında yere tam olarak temas etmelidir.
Fazla kaster = Fazla kamber
Caster
Ön hublara yandan bakıldığında görülen, alt ve üst salıncak vidalarının birleştiren doğrunun aracın önüne veya arkasına doğru yaptığı açıya kaster denir. Bu açı sayesinde dönüşlerde tekerleklerin kamber açısı değişir.
Genellikle 1 ile 15 derece arasında ayarlanır. Bazı şasilerin kaster ayarı farklı yöntemlerle yapılıyor olabilir. Bunlardan en yaygını üst yada alt kollardaki pulların ileri ve geri kaydırılarak kolların konumunu değiştirmektir.
Az kaster yavaş ve dar pistler için ideal iken, daha çok kaster ise genellikle hızlı pistler için tercih edilir. Casterin az olması direksiyon tepkisinin biraz daha agresif olmasına neden olur. Fazla kaster ise ön bölümün çok sağır olmasına neden olabilir. İkisi arasında bir denge kurulmalıdır.
Ackerman
Ackerman , direksiyonun dönmesiyle birlikte toe’daki açı değişimine verilen isimdir. Bu sayede içteki tekerlek dıştakine göre daha keskin bir dönüş yapar. Bunu şöyle açıklayabiliriz ; ön toe açısının 0 derece olduğunu ve lastiklerin tam olarak karşıya baktığını varsayalım. Pozitif ackerman açısına sahip bir araçta direksiyon tam kilit pozisyonunda iki lastik arasındaki toe-out açısı artar.
Bu prensip aslında günümüzdeki pek çok 1:1 arabada uygulanmaktadır. Bu sayede aracın dönüş kabiliyeti arttırılır. Fakat konu RWD RC drift olduğunda ackerman açısının sıfır olması yani tekerleklerin ikisininde aynı yöne bakması daha kontrollü bir sürüş sağlar. ( Tabi bu durum farklı araçlarda farklı olabilir. Tercihe bağlı.) 4çeker drift aracı kullananlar için ackerman açısını 1-2 derece arttırmak viraj performansını arttıracaktır.
Ackerman açısının ayarlanması şasiden şasiye farklılık gösterir. Kimi araçta steering sistemi üzerindeki deliklerden ayar yapılırken , kimi şaside ön hublardaki deliklerden ayarlanabilir.
Süspansiyon
Süspansiyon ayarı pek çok değişkene bağlıdır. Doğru bir ayar için arabanın ağırlığı, zeminin tutuşu , yay ve yağ faktörleri göz önünde bulundurulmalıdır. Süspansiyon sertliği kesinlikle yay halkasının süspansiyonu sıkması ile ayarlanmamalı, bunun yerine hangi sertlikte yaya ihtiyaç varsa onunla değiştirilmelidir. Süspansiyon üzerindeki halka sadece arabanın yüksekliğini ayarlamak için kullanılmalıdır.
Yol tutuşunun az olduğu zeminlerde daha yumuşak yay kullanılırken , tutuşun fazla olduğu zeminlerde biraz daha sert yay kullanılır. Şasi ağırlığı arttıkça daha sert yay ve daha kalın yağ kullanılmalıdır.
Ön süspansiyonlar için genellikle en yumuşaktan 2-3 kademe daha sert yay kullanılır. Fakat markadan markaya değişiklik gösterebilir.
Sürüş Yüksekliği
Sürüş yüksekliği süspansiyon üzerindeki halkanın gevşetilip sıkılması ile ayarlanır. Bu işlem sırasında kesinlikle yayı aşırı sıkıştırmamak gerekir.
Ön ,arkadan daha yüksek olmalıdır. Aksi durumda viraj girişlerinde spin atabilir. Sürüş yüksekliği 4 ile 6mm arasında ayarlanabilir. Bazı şasilerde (genellikle eski modellerde) down-stop vidaları bulunur. Fakat Down-Stop vidalarına gerek yoktur. Eğer şasinizde bu vidalar varsa bunları çıkarabilirsiniz.
Rulman
Herhangi bir RC araba için oldukça önemli olan rulmanların önemi RWD drift arabaları için bambaşka bir öneme sahiptir. Şasiniz üzerindeki tüm rulmanlara belli zamanlarda bakım yapmalı ve temizlemelisiniz. Fakat eğer RWD bir drift arabanız varsa ön rulmanlara biraz daha farklı işlemler uygulamanız gerekebilir.
RWD arabalarda ön tekerleklere herhangi bir güç iletilmez bu nedenle ön tekerleklerin her zaman oldukça akıcı dönmesi zorunludur. Ön tekerleklerde olaşacak fazladan sürtünme yada takılma, o anda spin atmanıza ya da hızınızı kaybetmenize neden olacaktır. Normal şartlar altında şasinin önünü havaya kaldırıp ön tekerleği eliniz ile çevirdiğinizde 1 – 2 dakika civarında serbest şekilde dönmesi gerekir. Bunu sağlamanın iki yolu var.
Seramik rulman kullanımı rulmanlardaki sürtünmeyi azaltmanın en kesin yollarından biridir. Fakat oldukça pahalı olması sebebi ile kullanıcıların çekingen davrandığı bir seçenektir.
Diğer seçeneğimiz ise, şasi üzerindeki metal rulmanları yağdan arındırmaktır. Evet pek çok yağ aslında sürtünmeyi arttırmaktadır. Eğer rulmanlarınızı balata spreyi ile temizlerseniz daha akıcı olduğunu fark edeceksiniz. Tabi bu işlem rulmanları yağsız bırakacağı için aşınma hızını da arttıracaktır. Yağsız rulman ile sürmek istemiyorsanız daha ince ve akışkan rulman yağlarından kullanabilirsiniz.
Arka Geometri
Toe
Arka toe açısı her zaman Toe-In olarak yani içeri bakacak şekilde ayarlanmalıdır. Genellikle 0 ile 3.5 derece arasında tercih edilir. Toe açısı arttıkça drift sırasında aracın arkası kendini daha çabuk toparlar. Bu nedenle uzun virajlı bir pistte düşük toe değeri tercih edilmelidir.
Toe ayarı ,arka toe bloğunun değiştirilmesi ya da arka hublara giden kolların boylarının değiştirilmesi ile ayarlanır.
Camber
Kamber ile lastiklerin zemine değen yüzey alanı ayarlanır. 0 ile 5 derece arasında ayarlanmalıdır. Yol tutuşunun fazla olduğu zeminlerde genellikle daha fazla kamber tercih edilirken az olduğu zeminlerde daha az kamber kullanılır.
Kick-Up
Arka kick-up’ın artması yol tutuşunu arttırırken aynı zamanda aracın biraz daha agresif olmasına sebep olur. Understeering artar. Arka toe ayar bloğunun altına pul koyarak ayarlanır.
Süspansiyon
Süspansiyon ayarı pek çok değişkene bağlıdır. Doğru bir ayar için arabanın ağırlığı, zeminin tutuşu , yay ve yağ faktörleri göz önünde bulundurulmalıdır. Süspansiyon sertliği kesinlikle yay halkasının süspansiyonu sıkması ile ayarlanmamalı, bunun yerine hangi sertlikte yaya ihtiyaç varsa onunla değiştirilmelidir. Süspansiyon üzerindeki halka sadece arabanın yüksekliğini ayarlamak için kullanılmalıdır.
Arka süspansiyon genelde zemine dik olacak şekilde ayarlanır (süspansiyon kulesinin en dışına takılır). Yol tutuşunun az olduğu zeminlerde daha yumuşak yay kullanılırken , tutuşun fazla olduğu zeminlerde biraz daha sert yay kullanılır. Arka süspansiyonlar için genelde en yumuşak yaylar ve en ince yağ oranı tercih edilir (örn: 100cst). Genellikle öne göre daha yumuşak olacak şekilde ayarlanır bu sayede şasinin ağırlık transferi yapması kolaylaşır.
Sürüş Yüksekliği
Sürüş yüksekliği süspansiyon üzerindeki halkanın gevşetilip sıkılması ile ayarlanır. Bu işlem sırasında kesinlikle yayı aşırı sıkıştırmamak gerekir. 4-6mm arasında ayarlanmalı ve arka, öne göre 1mm daha alçak olmalıdır.
Karşılaşılabilecek sorunlar için kontrol listesi:
Oversteer: (Arkadan kaymanın öne göre daha fazla olması)
- Ön geometri : Toe-Out ve Ackerman
- Gyro ayarı
- Dişli oranının çok hızlı olması
- Sürüş yüksekliği
- Ağırlık dengesi (Önün çok fazla ağır olması)
- Servo hızının yavaş olması (0.10sn ve daha hızlı olmalı)
Understeer: (Önden kaymanın arkaya göre daha fazla olması)
- Ön geometri : Toe-Out ve Ackerman
- Sürüş yüksekiği ve kick-up
- Ağırlık dengesi (arkanın çok ağır olması – yol tutuşu çok yüksek lastik)