Lipo (Lityum Polimer) Pil Nedir?

Düzeltme: Lipo bataryaları pil olarak isimlendirmek doğru değildir. Doğrusu bataryadır. Bu karışıklık için özür dileriz.

Lipo , lityum bazlı bir bataryadır. Sıvı elektrolit yerine polimer elektrolit kullanarak bu ismi alır. Lipo bataryanın rc modellerde kullanılmasının en büyük sebebi gerekli olan yüksek akımı istenildiği zaman verebilmesi ve pilin bitimine kadar verimliliğini korumasıdır.

Lipo piller artık hayatımızda pek çok noktada karşımıza çıkmakta olup, enerji ihtiyacımızı karşılamaktadır.

Lipo Pil Özellikleri

Lipo piller (Lipo batarya) hücreli bir yapıya sahiptir. Bu pillerin her bir hücresi 3.7v maksimum 4.20v’dur. Pillerin üzerinde çeşitli yazılar bulunmaktadır. Bunlar, pilin anlık deşarj akımını , boyutunu ve voltaj değerlerini gösterir. Örneğin; pilin üzerinde 6.5000mah 50c 2S yazıyor ise bu demek oluyor ki 6.500 miliamper kapasitede, sabit olarak 50c akım verebilecek ve 7.4v yani 3.7v x 2 (2S) anlamına gelmektedir. Burada ki “S” harfi pildeki seri bağlantı ile olan hücre sayısını göstermektedir. Tek hücrenin voltaj değeri 3.7 dir. Hücre sayısı arttıkça pilin voltajı da artar. Pillerdeki P harfi ise paralel bağlantıyı gösterir. Paralel bağlantıda ise voltaj yerine kapasite artmaktadır.

Lipo Pil Avantajları ve Dezavantajları

• Şarj olma süresi kısadır, kullanım süresi uzundur.
• Pil bitimine kadar iyi performans verir.
• Kullanımına, saklanmasına ve şarj edilişine ayrı ayrı olarak özen gösterilmesi gerekmektedir.
• Lipo şarjı için özel şarj cihazları gerekmektedir.
• Lipoda hücre kaybı yaşanabilir. Zamanla kullanım süresi kısalabilir.
• Boyut ve şekil olarak istenilen biçimlerde üretilebilir.

Lipo Pil Kullanımı ve Saklanması Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Lipo pillerin iyi yanlarının olmasının yanı sıra, ne yazık ki bir de karanlık ve tehlikeli boyutları mevcuttur. Eğer, lipo pili aşağıda anlatacağımız hususlara göre saklamaz ve işlemlere tabi tutmazsanız elinizde büyük bir tehlike ile iç içesiniz diyebiliriz.

Lipo pilimizi yeni aldığımızı varsayalım ne yapmamız gerekiyor öncelikle kendimize uygun olan konektörleri lehimlemeliyiz. Bunu yaparken liponun kırmızı ve siyah olan kablolarını aynı anda kesmemeliyiz. Çünkü bu, kısa devreye sebep olarak pilin en iyi ihtimal ile hücre kaybetmesine en kötü ihtimalle ise yanmasına sebep olabilir.  Konektör lehimlemesi kaliteli lehim teli ve havya ile yapılıp makaron ile yalıtılmalıdır. Bu işlemden sonra, aşağıda anlattığımız gibi rodaj işlemini yapmanız gerekmektedir.

Lipo pili kullanırken mümkün mertebe pil voltajını hücre başı 3.7v’un altına düşürmemeniz gerekmektedir. Eğer aracınız pili zorlayacak kadar akım çekmiyor ise bu değeri 3.5v’a kadar düşürebilirsiniz. Fakat bataryanız hücre başına 3.0v değerinin altına düştüğünde Lipo’nun kimyasal yapısı bozulacağı için geri dönülemez şekilde hücre kaybına uğrayabilir. Lipo pili  tekrar şarj ederken balanslı olarak şarj işlemini gerçekleştirerek hücreleri kontrollü ve aynı oranda doldurmalısınız.

Lipo pili kullanırken kesinlikle kısa devre olmamasına ve bunu oluşturabilecek durumlardan kaçmaya çalışılmalıdır. Lipo pili storage mode da, yani hücre başı 3.80-3.85v aralığında kuru, serin bir ortamda metal ya da lipo safe bag içerisinde muhafaza etmeniz gerekmektedir.

Lipo Pil Rodajı

Lipo pili aldıktan sonra yapmamız gereken ve pilin ömrünü etkileyen en önemli nokta lipo pil rodajıdır. Kimilerine göre bu işleme gerek olmasa da sağlıklı bir çalışma için biz tavsiye ediyoruz. Lipo pil rodajı düşünülenin aksine oldukça basit bir işlemdir. Hatta günümüzde pek çok orta ve üst seviye şarj cihazı bu işlemi Cycle – Döngü modu adı altında otomatik olarak gerçekleştirmektedir.

Rodaj işlemini manuel olarak şu şekilde gerçekleştiriyoruz. Pilimizin voltajını hücre başı 3.9 a düşürüyoruz. Bunu yaparken pili zorlamadan sakince ve kontrollü bir şekilde gerçekleştiriyoruz. Hücre başı  3.9v olduğu zaman, pili tekrar 4.20v’a şarj ediyoruz. Fakat burada dikkat etmemiz gereken nokta pile %80 civarında güç uygulamamız, yani normalde 6.500mah pili 1c yani 6.5a ile şarj ediyorsak bu sefer 5a civarında bir değer ile doldurmamız gerekmektedir. Bu şekilde doldur boşalt işlemini üç sefer tekrarladığımız da rodaj işlemini tamamlamış oluyoruz.

Lipo Pil İç Direnci

Dünya’da her maddenin elektriğe karşı bir direnci bulunmaktadır. Bir maddede ki direnç ne kadar büyük ise madde o kadar çok ısınır ve akımın geçişini zorlaştırır. Kısaca demek istediğim şu ki, ne kadar düşük direnç o kadar az ısınma ve o kadar yüksek akım. Lityum temelli bataryalarda zaman içinde elektrik akımına engel oluşturan bir tabaka oluşur. Bu tabaka iç direnci arttırır. Lipo pilin iç direncini şarj cihazınız üzerinden gözlemleyip aşağıda ki değer ile karşılaştırabilirsiniz.

Her LiPo’nun iç direnci birbirinden farklı olabilir. Aşağıdaki değerler sıfır alındığında 1 ohm iç dirence sahip bir LiPo referans alınarak yazılmıştır. Eğer sizin aldığınız kutudan 5-10 gibi değerlerle çıkıyorsa hemen endişelenmenize gerek yok. Aşağıdaki değerleri aynı oranda arttırarak referans alabilirsiniz. Bazı bataryaların iç dirençleri böyle yüksek olabiliyor.

• 1-5ohm bu değer pilin Yeni olduğunu gösterir.
• 5-10ohm pil Normal, ama artık eskimeye de yavaş yavaş başlamış.
• 10-15ohm pilin artık yaşlanmaya başladığını ve emekliliğine az kaldığını gösterir.
• 15-20ohm pil artık emekli olmuş ama zorla çalıştırılıyor manasına gelir ve artık ömrü bitmiştir.
• 20ohm ve sonrası ise modelinize bomba bağlama anlamına gelir ve her an alev alıp, ortalığı dumana boğabilir.

Lipo Pil Amper Değeri Hesaplama

En çok merak edilen noktalardan biri de lipo pilin kaç amper verebileceğini hesaplamaktır.Bu, sanıldığının aksine oldukça basit bir şekilde yapılmaktadır. Bize lazım olan iki bilgi var 1- Pilin “Mah” değeri, 2 – Pilin “C” değeri bu ikisi pilin amper yani akım gücünü çok kolay hesaplayabiliyoruz.

Diyelim ki;

6.000MAH  60C pilimiz mevcut bunun akım gücünü hesaplayacağız.

6000mah = 6A (1000 e böldük) yapar, bunu da 60C değerimiz ile çarpacağız.

6×60=360A güç verebilmektedir.

Buradan direkt olarak hesaplama yapabilirsiniz; Lipo Pil Akımı Hesaplama Sihirbazı.